Çekin Ödenmemesi

Çeklerin ödenmemesi durumunda muhatap bankaların ileri süreçlerde izleyebileceği yasal ve hukuki süreçler çeşitli sebeplere bağlı olarak düzenlenmiştir.

Çekin TTK’da Düzenlenen Zorunlu Şekil Şartlarını Taşımaması

Çek, TTK’nın düzenlemelerine uygun şekilde düzenlenmeli ve sunulmalıdır. Şayet çek bu şartları taşımadan düzenlenmişse, muhatap banka ödeme yapmayabilir.

Çekin Yetkili Hamil Tarafından İbraz Edilmemesi

İbrazın yalnızca yetkili hamil tarafından yapılması gerekmektedir. Yetkisiz kişiler tarafından ibraz edilen çeklerin ödemesi reddedilebilir.

Çekin Sahte veya Tahrif Edildiğinin Anlaşılması

Eğer çek sahte veya tahrif edilmişse, muhatap banka ödeme yapmakla yükümlü değildir. Bu gibi durumlarda, sahtecilik veya tahrifatın kanıtlanması gerekebilir.

Çek Anlaşmasının Bulunmaması

Çek anlaşması taraflar arasında mevcut değilse, banka ödeme yapmayabilir. Çek anlaşması olmadan çek düzenlemek veya almak mümkün olmayabilir.

Çekin Karşılığının Bulunmaması

Çekin düzenlendiği bankada yeterli karşılığı olmaması durumunda çek ödenmez.

İbraz Sürelerinin Geçirilmesi

İbraz süreleri kanunen belirlenmiştir ve bu süreler içinde çek muhatap bankaya ibraz edilmelidir. İbraz sürelerinin geçirilmesi durumunda muhatap banka ödeme yapmayabilir.

İbraz Sürelerinden Sonra İbraz Edilen Çekten Cayılması

İbraz sürelerinden sonra ibraz edilen çek, karşılıksızsa ve çek sahibi bu çekten caydıysa, muhatap banka ödeme yapmayabilir.

Çek Hesabının Üzerinde Rehin veya Haciz Bulunması

Çek hesabı üzerine rehin veya haciz işlemi uygulanmışsa, muhatap banka ödeme yapmayabilir. Haciz nedeniyle hesapta yeterli miktarın olmaması, çekin ödenmesini engelleyebilir.

Bu sebeplerle muhatap banka çek ödemesi yapmayabilir ve çek sahibinin ilgili durumu düzeltmesi gerekebilir. Özellikle bu konularda hukuki süreçler ve yasal düzenlemeler önemlidir ve çek sahipleri ve muhatap bankalar bu kurallara uymak zorundadır.

Karşılıksız Çek Nedir?

Çekin karşılıksız çıkması durumunda muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutarlar, kanun tarafından belirlenmiştir ve çekin bedeline, karşılığın hiç bulunmamasına veya kısmen bulunmasına göre farklılık göstermektedir.

• Karşılığının Hiç Bulunmaması Durumu: Eğer çekin karşılığı hiç bulunmuyorsa, muhatap banka, çekin bedeli 6.000 Türk Lirası veya daha fazlaysa 6.000 Türk Lirası ödemekle yükümlüdür. Eğer çek bedeli 6.000 Türk Lirasının altındaysa, o çekin bedelini ödemelidir.
• Karşılığın Kısmen Bulunması Durumu: Eğer çekin karşılığı kısmen bulunuyorsa, muhatap banka, çek bedeli 6.000 Türk Lirası veya daha azsa, kısmi karşılığı tamamlayacak bir miktarı ödemelidir. Ancak, çek bedeli 6.000 Türk Lirasının üzerindeyse, çek bedelini aşmayacak şekilde kısmi karşılığa ek olarak 6.000 Türk Lirası ödemelidir.

Bu düzenlemeler, çekin karşılıksız çıkması durumunda muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutarları açıklamaktadır. Özellikle çek bedeli, kısmi karşılık durumu ve çekin karşılıksız çıkma miktarı dikkate alınarak bu hesaplamalar yapılır.

Muhatap banka, çek bedeli ile kısmi karşılığı arasındaki farkı ödemekle yükümlüdür. Ayrıca, ödeme yaptığı tutar, çek sahibinin başvurma hakkından mahsup edilir. Çek sahibi ve muhatap banka arasında, çekin karşılıksız çıkması ve ödeme yükümlülüğü konularında yasal ve hukuki süreçler yaşanabilir.

Karşılıksız Çekin Ödenmesi

Çekin karşılıksız çıkması durumunda muhatap banka, karşılıksızlık tespitini yapmak amacıyla karşılıksızdır işlemini gerçekleştirir. Karşılıksızdır işlemi, çekin arkasına ibraz eden kişinin talebi üzerine muhatap banka tarafından yapılır. Karşılıksızdır işlemi, bir tür protesto işlemi olarak kabul edilir ve bu işlem yapıldığında ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaz.

Karşılıksızdır işlemi, çekin arkasına tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın ödeme yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı gibi bilgileri içeren bir beyanla gerçekleştirilir. Bu işlem, muhatap banka tarafından tamamlandıktan sonra çek hamiline geri verilir.

Eğer muhatap banka, sadece kısmi ödeme yapmışsa ve çek hamili kısmi ödemeyi kabul etmiyorsa, yine karşılıksızdır işlemi yapılır. Bu işlemde, çekin ön ve arkasının onaylı fotokopisi çek hamiline verilir. Çek hamili, bu fotokopi ile çekin takip ve mahkeme işlemlerini yürütebilir.

Karşılıksızdır işlemi, çekin kanunen ödenmesi gereken miktarı ve çek bedelinin karşılanamayan kısmını içerir. Karşılıksız çıkan çek için karşılıksızdır işlemi yapıldığında, bu çek ile ilgili hukuki süreçler başlatılabilir. Bu süreçler, çek hamili ve muhatap banka arasında çekin bedelinin tahsili ve diğer hukuki sonuçlarıyla ilgilidir.

Karşılıksız çeklerle ilgili hukuki işlemler ve süreçler ülkenin mevzuatına ve uygulamalarına göre değişebilir, bu nedenle detaylı bilgi almak için yerel yasalara başvurmanız önemlidir.

Karşılıksız çek ödeme sürecinde, muhatap banka tarafından hataen ödeme yapılması durumunda, yapılan ödeme geçerli kabul edilir ve çek karşılıksız çek olarak kabul edilmez. Bu nedenle, muhatap banka, hataen ödediği bedeli çek hamilinden geri isteyemez. Çünkü çek hamili, hakkı olan bedeli almıştır.

Ancak, muhatap banka, çek bedelinden fazla bir ödeme yaptıysa, bu fazla ödeme için çek hamilinden geri isteme hakkına sahip olabilir. Özellikle karşılıksız çek ödemesi, düzenleyen ve muhatap banka arasındaki bir çek anlaşması kapsamında gerçekleştiyse, muhatap banka bu anlaşmaya dayanarak ödediği fazla miktarı düzenleyenden talep edebilir.

Muhatap banka, hataen ödeme yapmanın ötesinde, bilerek ve isteyerek karşılıksız çeki ödeyebilir. Bu, genellikle muhatap bankanın müşterisi olan düzenleyenin çek karşılıksızlığı sonucu maruz kalabileceği yaptırımlardan kaçınma amacı güdüldüğü durumlarda gerçekleşir. Bu tür bilinçli ödemeler de geçerli kabul edilir, ve çek karşılıksız sayılmaz. Muhatap banka, bu tür ödemelerin ardından düzenleyenin çek bedelini çek anlaşmasına dayanarak talep edebilir. Ancak, fazla bir ödeme yapıldıysa, bu fazla miktarı geri alabilme hakkına sahip olabilir.

Özetle, karşılıksız çek ödeme sürecinde muhatap bankanın hataen veya bilerek yaptığı ödemeler geçerli olabilir. Hataen yapılan ödeme, geri istenemezken, fazla ödeme durumunda fazla miktarın geri alınabilir. Bilinçli ödemeler ise, düzenleyenle var olan çek anlaşmasına dayanarak talep edilebilir. Bu konuda detaylar, ülkenin mevzuatına ve uygulamalarına göre değişebilir, bu nedenle yerel yasalara danışmanız önemlidir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN