Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Destek yoksun kalma tazminatı, bir kişinin sağ iken maddi ve manevi olarak destek olduğu kişilere ölmesi sonucu artık destek olamaması sebebiyle destekten yoksun olan kişilere verilen bir tazminat türüdür. Hesaplanması teknik bir konu olup belirli kıstaslar kullanılmaktadır. Aşağıda bu konular ayrıntılı olarak anlatılacaktır.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Nedir?

Destekten yoksun kalma tazminatı, kişinin ölmesi sebebiyle destek alamayan kişilerin ölüm nedeniyle hayat standartlarının kötüleşmemesi için düzenlenmiş bir tazminat türüdür. Bu kişilerin maddi kayıp yaşamaması adına istenmektedir. 6098 Türk Borçlar Kanunum.53/3’te “Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıpların tazmin edilmesi gerekir” şeklinde düzenlenmiştir.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Nasıl Alınır?

Destekten yoksun kalma tazminatının en önemli şartı destek veren kişinin vefat etmiş olmasıdır. Destek sıfatına haiz kişinin ölüp ölmediği bilinmiyorsa destekten yoksun kalma tazminatı talebi için bu şartın gerçekleştiği kabul edilmektedir. TMK m. 31 ve 32’ de “Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır.” Şeklinde düzenleme mevcuttur.

1. Ölen kişinin ölümüne mutlaka bir kişinin sebebiyet vermesi gerekmektedir. Kişinin kendi kusuru veya eceli ile ölmesi halinde destekten yoksun kalma tazminatı talep edilemez. Ölüme sebep olan eylemde ölen kişinin ağır kusurunun bulunmaması gerekmektedir.
2. Kişinin ölmesine sebep olan eylem ile meydana gelen zarar arasında nedensellik bağı bulunması gerekmektedir.
3. Tazminat talep eden kişilerin mutlaka bakıma muhtaç olan kişiler olması gerekmektedir.
4. Kişinin sağ iken yaptığı desteklerin sürekli ve düzenli olarak devam etmesi gerekmektedir. Tek bir seferlik destek alan biri ölüm sebebiyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edemez.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Davasını Kimler Açabilir?

Kişi yaşarken ondan düzenli ve sürekli destek alan herkes bu tazminatı talep etme hakkına sahiptir. Bu kişileri ayrıntılı olarak inceleyecek olursak;

1. Ölen Kişiden Sağken Destek Alan Herkes Talep Edebilir: Ölen kişiden düzenli ve sürekli yardım alan herkes bu hususu ispatladığı müddetçe destekten yoksun kalma talepli tazminat davası açabilmektedir. Akrabalık ilişkisi şartı bulunmamaktadır.
2. Eş, Çocuk, Anne ve Baba İspata Gerek Duymaksızın Talepte Bulunabilirler: Belirli kişilerin sağ iken birbirlerine destekte bulunduğu hususunda hukuki bir karine mevcuttur. Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre anne-babanın çocuğa, çocuğun anne-babaya, eşlerin birbirlerine yaşamları boyunca destek verdikleri kabul edildiğinden bu kişilerin destekten yoksun kalma tazminatı talep ederken ispatlaması gerekmemektedir. Bu karinenin aksini sadece karşı taraf delillerle ispat edebilmektedir. Aksi bir ispat olmadıkça bu karine geçerli sayılmaktadır.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 50. maddesi hükmüne göre; “Zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır. Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hâkim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler

Türk Borçlar Kanununun 51. maddesine göre ise; “Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler”.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Davası Açma Süresi ve Zamanaşımı

Bu husus TBK m.72’de “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır” şeklinde düzenlenmiştir.

• Bu süre destek veren kişinin ölmesiyle birlikte başlamaktadır.
• Destekten yoksun tazminatına konu eylem aynı zamanda ceza yargılamasında suç teşkil ediyorsa suç için ön görülen ceza zamanaşımı süresi içerisinde tazminat davası açılabilmektedir.

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Emsal Yargıtay Kararları

T.C. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2020/6402 E, 2021/1664 K.

Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun 22/06/2018 tarih 2016/5 E – 2018/6 K. sayılı kararında, ana ve/veya babanın çocuğunun haksız fiil ve/veya akde aykırılık sonucu ölmesi nedeniyle açtığı destekten yoksun kalma tazminatı davalarında, destek ilişkisinin varlığının ispatı için SGK’dan gelir bağlanması şartının aranmayacağı, destekten yoksun kalma tazminatı davalarında çocukların ana ve/veya babaya destek olduklarının karine olarak kabulünün gerektiği kabul edilmiştir. Destekten yoksun kalma tazminatı; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 53. maddesinin 3. bendinde düzenlenmiş olup, “Ölüm halinde ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıpların tazmini gerekmektedir”. Bu maddeye göre, haksız fiilin doğrudan doğruya muhatabı olmayan, ancak bu haksız fiil nedeniyle ortaya çıkan ölüm olayından zarar gören ya da ileride zarar görmesi güçlü olasılık içinde bulunan kimselere tazminat hakkı tanınmıştır. Somut olaya gelince; davacı babaya hizmete tabi çalışması nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumunca ölüm geliri bağlanmadığı açıktır. Türk Borçlar Kanununun 50. maddesi hükmüne göre; ölen sigortalının gelirinden sürekli destekte bulunduğu ileri sürülüp, Türk Borçlar Kanununun 55. maddesine göre maddi delillerle hesaplanabilir sürekli ve düzenli fiili bir desteğin varlığı da kanıtlanmamıştır. Bu durumda; yukarıda zikredilen şekilde Mahkemenin bozma ilamına uyması sonrasında yeni bir içtihadı birleştirme kararı verildiği, bu şekilde de bozma ilamı ile usulü kazanılmış hak doğmadığı gözetilerek; Mahkemece farazi desteğin karine olduğu kabul edilerek, Türk Borçlar Kanununun 50. ve 51. maddeleri uyarınca, somut olayın özelliğine göre davacı ana ve/veya babanın birbirlerine desteği ile varsa diğer çocuklarından alabilecekleri destek de dikkate alınarak davacı baba (mirasçıları) lehine hakkaniyete uygun makul bir maddi tazminata hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E. 2014/21638 K. 2017/3717

Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir. Destekten yoksun kalma tazminatının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Buradaki amaç, destekten yoksun kalanların desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır. Mahkemece davacı …’nın trafik kazasında hayatını kaybeden … resmi nikahlı eşi olmadığı, davacının kaza tarihinde başka bir kişiyle evli olduğu, kazadan önceki dönemde davacının ve murisin yerleşim yeri adreslerinin de farklı olduğu gerekçesiyle destek tazminatı talebinin reddine karar verilmiş ise de, tanık beyanları ve tüm dosya kapsamına göre kazada hayatını kaybeden…. ile davacı …’nın kazadan 7 yıl öncesinden beri birlikte yaşadıkları, hatta davacının resmi evliliğinden olma oğlu …. de onlarla birlikte kaldığının anlaşılmasına göre ölenin davacıya destek olduğunun kabulü edilerek bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçeyle, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.

Son Sözler

Türk Borçlar Kanununun ilgili hükümlerinden anlaşıldığı üzere; destekten yoksun kalma tazminatının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan yardımdır. Bu tazminatın amacı, ölüm olayı olmasaydı ölenin yardımda bulunduğu kimselere yardımda bulunmaya devam edeceğinin düşünülmesi ve ölüm olayının bu süreci kesmesi sonucu destekten yararlanan kimselerin uğradıkları zararın peşin ve toptan şekilde tazmin edilmesi, bu kimselerin ölüm olayından önceki durumlarına kavuşturulmasıdır. Eş deyişle amaç; destekten yoksun kalanların, desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır.