Eşyanın Türleri

Eşya kavramını belli başlı başlıklar altına bölmek mümkündür.
Aşağıda eşyanın türleri sayılmıştır:
Taşınır Eşya ve Taşınmaz Eşya
Taşınır eşya, özüne zarar vermeden bir yerden başka bir yere götürülen eşyadır. Örneğin vazo, çanta, saat, tablo gibi.
Taşınmaz eşya ise özüne bir zarar verilmeksizin bir yerden diğer bir yere götürülmeyen eşyadır. Örneğin bina gibi.
Basit Eşya Ne Demek?
Basit eşya, fiziksel yönden dışarıdan hiçbir şey katılmaksızın tek başına var olan eşyadır. Örneğin su, ağaç gibi.
Birleşik Eşya Ne Demek?
Birleşik eşya, birden çok basit eşyanın bağımsızlıklarını yitirerek birleşmesinden oluşan ve kendisini oluşturanlardan ayrı bir varlığı olan eşyadır. Örneğin araba, radyo gibi. Birleşik eşyayı oluşturan her bir parça, o eşyanın bütünleyici parçası olup bağımsız bir varlığa sahip değildir.
Eşya olma niteliği, bu birleşme ile ortaya çıkan bileşik eşyaya aittir. Fakat bu bütünleyici parçalar eşyadan ayrılıp yeniden bağımsızlaştırılırsa her biri ayrı bir eşya olur.
Eşya Birliği Ne Demek?
Eşya birliği (birlikte eşya, eşya topluluğu), birden çok eşyanın bağımsızlıklarını yitirmeksizin belirli bir amaç ve ekonomik bir bütünlük oluşturmak için bir araya gelmesiyle oluşan eşyadır. Örneğin bir sürüdeki keçiler, pul koleksiyonu, bir kütüphanedeki kitaplar gibi.
Eşya birliğinde yer alan her bir bağımsız eşya, birbirine karşı eşit önemdedir ve eşdeğer bir işleve sahiptir. Her biri tamamlayıcı eşya durumundadır.
Hak Birliği Ne Demek?
Hak birliği, belli bir amaçla bir arada bulunan bağımsız hak konularının oluşturduğu topluluktur. Örneğin bir ticari işletmeye ya da elbirliği ortaklığına ait bir mal gibi. Hak birliğinin tamamı üzerinde borçlandırıcı işlem yapılabilir.
Ancak ayni hak kurulması söz konusu olduğunda, belirlilik ilkesi gereğince hak birliği doğuran her eşya parçası üzerinde ayrı ayrı ayni hak kurulması gerekir.
Bir Miktar Eşya
Bir miktar eşya, her biri eşya niteliği taşımayan aynı düzey varlıkların bir araya gelmesiyle oluşan topluluktur. Örneğin bir kilo pirinç veya bir çuval tahıl gibi. Bunlar bir kaba, torbaya konularak fiziksel olarak sınırları belirli hale getirilirse bir tek eşyanın varlığı kabul edilir.
Misli Eşya ve Gayri Misli Eşya Ayrımı
Misli eşya; sayma, tartma veya ölçme yoluyla belirlenebilen ve yerine nitelik bakımından denk başka bir mal konulabilen eşyadır.
Gayri misli eşya ise sayma, tartma veya ölçme yoluyla değil, ayırt edici özellikleriyle belirlenmesi gereken, benzerleri yerine konulamayan eşyadır. Örneğin belli bir ressama ait belli bir tabla gibi. Taşınmazlar her zaman için misli olmayan eşya niteliğindedir.
Tüketilebilen Eşya ve Tüketilemeyen Eşya
Tüketilebilen eşya, yararlanılması için yok edilmesi, yenilmesi, harcanması ya da elden çıkarılması zorunlu olan eşyadır. Tüketilen eşyanın taşınır eşya olması gerekir.
Tüketilemeyen eşya, yararlanılması için yok edilmesi, yenilmesi, harcanması ya da elden çıkarılması gerekmeyen, kullanılmakla yarar sağlayan eşyadır. Örneğin taşınmaz eşya, buzdolabı, araba gibi.
Bölünebilen Eşya ve Bölünemeyen Eşya
Bölünebilen eşya, değerinde önemli bir azalma olmaksızın aynı nitelikte birden çok parçaya ayrılabilen eşyadır. Örneğin bir top kumaş ya da bir çuval pirinç gibi.
Bölünemeyen eşya, değerinde önemli bir azalma olmaksızın aynı nitelikte birden çok parçaya ayrılamayan eşyadır. Örneğin bir tablo, araba, bir at gibi.
Özel Mülkiyete Konu Olabilen Eşya Ne Demek?
Özel mülkiyete konu olabilen eşya; gerçek ve tüzel kişilerin üzerinde mülkiyet hakkı elde edebildikleri, özel hukuk işlemlerine konu olabilen; devri, sınırlandırılması ve intikali mümkün olan eşyadır.
Özel Mülkiyete Konu Olamayan Eşya Ne Demek?
Özel mülkiyete konu olamayan eşya, tarafların bir özel hukuk işlemi ile devir, sınırlandırma veya intikal yapamadıkları, üzerinde serbestçe tasarruf edemedikleri eşyadır. Örneğin devlet ormanları (AY m. 169), doğal kaynaklar (AY m. 168) gibi.
Sahipli Eşya ve Sahipsiz Eşya
Sahipli eşya, özel mülkiyete tabi olup üzerinde mülkiyet hakkı kurulmuş eşyadır.
Sahipsiz eşya, özel mülkiyet kurulmaya elverişli olup da üzerinde henüz özel mülkiyet kurulmamış eşyadır. Üzerinde mülkiyet hakkı dışında başka bir ayni hak kurulan eşya da sahipsiz eşya niteliğindedir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi DEMİROCAK