Hapis Cezasının Ertelenmesi Ne Demek? (TCK m. 51)

Cezanın ertelenmesi, cezanın infazının belli bir süre geri bırakılması anlamına gelmektedir.

Hapis cezasının ertelenmesi Türk Ceza Kanunu’nun 51. Maddesinde düzenlenmiştir. Hapis cezasının ertelenmesi, failin işlediği suç sebebiyle mahkum edildiği hapis cezasının belirli şartlar altında infaz kurumu dışında infaz edilmesini sağlayan müessesedir.

Her mahkumiyet kararı alan kişi adına hapis cezasının ertelenmesi kararının verilmesi mümkün değildir, kanun maddesinde kimlerin erteleme kararı alabileceği koşullarıyla ayrıca belirtilmiştir.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Koşulları Nelerdir?

Hapis cezanın ertelenmesi için bazı koşulları bir arada bulunmak zorundadır. Bu koşullar aşağıda sayılmıştır:

Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Ceza Almama

Cezası ertelenebilecek hükümlü, daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezası almamış olmalıdır. Kasten işlenen suçtan dolayı üç ay ve daha az süreyle alınan hapis cezaları ertelenebilir. Yalnızca önceden alınan “hapis cezaları” ertelemeye engel olmaktadır. Önceden alınan adli para cezası ya da başka türlü bir ceza ertelemeye engel değildir.

Hapis cezasının ertelemeye engel olabilmesi için kesinleşmesi gerekir. Henüz kesinleşmeyen mahkûmiyet kararları erteleme kararı verilmesine engel oluşturmaz.

Yeni Suçtan Verilen Cezanın Belli Ağırlıkta Olması

Türk Ceza Kanunu’na göre, iki yıl ve daha az süreli hapis cezası ertelenebilir.

Suç tarihinde, onsekiz yaşını doldurmamış olanlarla, altmışbeş yaşını bitirmiş bulunanların, üç yıldan fazla olmayan hapis cezaları ertelenebilir

Ertelemeye konu, hapis cezasının kasıtlı bir suçtan ya da taksirli bir suçtan dolayı verilmiş olmasının önemi yoktur. Ertelemeye konu olan cezanın süresinin iki yıl veya daha az olması gerekmektedir, işlediği suçtan dolayı iki yıldan fazla hapis cezası alan kimsenin cezası ertelenemez.

Mahkemede Hükümlünün Bir Daha Suç İşlemeyeceği Konusunda Kanının Oluşması

Cezanın ertelenebilmesi için mahkemenin; hükümlünün, suç işledikten sonra, yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla bir daha suç işlemeyeceği kanısına varması gerekir.

Erteleme kararı verilebilmesi için failin istemde bulunması ya da duruşmaya gelmesi gerekmez; mahkeme fail gelmese bile bu konuda re’sen karar verir. Failin ertelemeden feragat etme yetkisi yoktur.

Ertelemenin Koşula Bağlanması

Hapis cezasının ertelenmesi, mağdurun ya da kamunun uğradığı zararın, aynen iade veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir.

Türk Ceza Kanunu m. 51/2’ye göre, “Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.”

Hapis cezasının ertelenmesinin koşula bağlı tutulması, mahkemenin takdirine bırakılmıştır. Nitekim ilgili madde hükmünde “koşuluna bağlı tutulabilir” denmektedir.

Denetim Süresi

Türk Ceza Kanununda hapis cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az ve üç yıldan fazla olmamak üzere denetim süresi öngörülmektedir. Bu husus TCK m. 51/3’de  açıkça hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu maddeye göre, “Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.”

Denetim süresi, hüküm tarihinden değil; hükmün kesinleşmesi tarihinden itibaren işlemeye başlar.

Denetim süresi içinde, bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine, bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla gerektiğinde barınma olanağı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine mahkemece karar verilebilir.

Mahkeme ayrıca, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir.

Ertelemenin Düşmesi Ne Demek?

Ertelemenin düşmesi, denetim süresi içerisinde gerçekleşen olaylar nedeniyle ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilmesidir.

Türk Ceza Kanunu m. 51/7’ye göre, “Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilir.”

Düşme nedenleri, hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz yargıcın uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi durumlarıdır. Denetim süresi içerisinde işlenen taksirli suçlar ertelemenin düşmesine neden olmaz.

Ertelemenin Sonuçları Nelerdir?

Cezası ertelenmiş hükümlü, denetim süresi içinde, kasıtlı bir suç işlemezse ve kendisine yüklenen yükümlülüklere uyarsa cezası infaz edilmiş sayılır. Bu husus TCK m. 51/8’de açıkça hüküm altına alınmıştır.

Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN