Hırsızlık Suçu Nedir? Hırsızlık Suçunun Cezası Ve Şartları

Hırsızlık Suçu Nedir?

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanununun 141. maddesi ve devamında düzenlenmiştir. Kanunun 141. maddesi suçun temel şekline, 142. ve 143. maddeleri suçun ağır cezayı gerektiren nitelikli hallerine, 144., 145., 146. maddeleri suçun daha az cezayı gerektiren nitelikli hallerine,147. maddesi ise suça ilişkin özel bir zorunluluk haline yer vermiştir.

Hırsızlık Madde 141-(1) Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

Hırsızlık suçu ile korunan hukuki değer doktrinde tartışmalıdır. İlk Hakim görüş hem mülkiyet hakkının hem de zilyetlik kavramının korunduğunu savunurken yalnızca mülkiyet ve yalnızca zilyetlik kavramının korunduğunu savunan görüşler de mevcuttur.

Hırsızlık suçunun bazı özelliklerine değinmek gerekirse;

• Malın alınmasıyla suç oluşacağından sırf hareket suçudur.
• Suça konu malın alınmasıyla failin tasarruf alanına gireceğinden zarar suçudur.
• Mal alındığı anda suç tamamlanacağından ani suç niteliğinde olsa da suçun konusunu gaz veya sıvıların oluşturması halinde ise mütemadi suç söz konusudur.
• Malın alınmasıyla suç gerçekleşeceğinden icrai bir hareketin varlığı aranmakta olup ihmal suretiyle suçun işlenmesi mümkün değildir.

Hırsızlık Suçunun Şartları Nelerdir?

Hırsızlık Suçunun Maddi Unsurları Nedir?

• Hırsızlık Suçunda Fiil Nedir?

Hırsızlık suçu ile cezalandırılan fiil; başkasına ait taşınır bir malı, bulunduğu yerden zilyedin rızası bulunmaksızın almaktır. “Almak” kavramı ile anlatılmak istenen ise malın zilyedin tasarruf alanından çıkarılıp failin tasarruf alanına girmesidir.

Bu suç tipinin anlaşılması için zilyetlik kavramını da açıklamakta fayda vardır. Ceza hukukundaki zilyetlik kavramı ile özel hukuktaki zilyetlik kavramı farklılık arz etmektedir. Ceza hukukunda zilyetlik kavramı özel hukuka kıyasla daha geniş kapsamlıdır. Zilyet yardımcılarının da mal üzerinde fiili hakimiyeti bulunduğu kabul edildiğinden örneğin hizmetçi evde bulunan eşyaların zilyedi kabul edilmektedir.

Hırsızlık suçunun tamamlanma anı bakımından ise Yargıtay 6. Ceza Dairesinin istikrarlı kararlarında mal üzerinde failin fiili hakimiyet kurduğu, malı egemenlik alanına soktuğu anın kabul edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.

• Hırsızlık Suçunda Fail Nedir?

Hırsızlık suçunun faili bakımından kanunda açıkça özellik arz eden bir durum bulunmamaktadır. Bu nedenle hırsızlık suçunun faili herkes olabilecekken malın başkasına ait olması arandığından malın maliki suçun faili olamayacaktır.

• Hırsızlık Suçunda Mağdur Nedir?

Hırsızlık suçunda mağdur malı egemenlik alanından çıkarılan kişi yani malı çalınan kimsedir. Kanunda mağdur bakımından özellik aranmadığından suçun mağduru herkes olabilmektedir.

Malın mağdurunun belirli özellikleri bünyesinde barındırması halinde ise hırsızlık suçunun nitelikli halleri söz konusu olabilmektedir. Örneğin kişinin malını koruyamayacak durumda bulunmasından veya kişinin ölümünden yararlanmak suretiyle hırsızlık suçunun işlenmesi halinde nitelikli haller söz konusu olmaktadır.

Malı çalınan kişinin mutlaka malın maliki olması gerekmeyip malın zilyedi ve malikinin farklı kişiler olması halinde zilyet mağdur, malik ise suçtan zarar gören olarak nitelendirilmektedir.

Doktrindeki hakim görüşe göre yukarıda da belirttiğimiz üzere ceza hukukunda zilyetlik kavramı daha kapsamlı olduğundan malın zilyet yardımcılarının egemenlik alanından alınması halinde de zilyet yardımcısı suçun mağduru olmaktadır.

Ölmüş kişinin üzerindeki eşyanın çalınması halinde ise suçun mağduru ölmüş kimse değil ölmüş kişinin mirasçıları olacaktır.

• Hırsızlık Suçunda Konu Nedir?

Hırsızlık suçunun konusunu başkasına ait taşınır bir mal oluşturmaktadır. Bu durumda hırsızlık suçunun oluşabilmesi için bir mal bulunması, taşınır nitelikte olması ve bu malın başkasına ait olması gerekmektedir. Bu unsurları kısaca incelemek gerekirse;

• Mal Nedir?

Kanunda kullanılan mal kavramıyla her türlü eşya anlatılmak istenmiştir. Bu durumda alacaklar eşya niteliğinde olmadığından hırsızlık suçunu oluşturmamaktadır. Ancak hakkı cisimleştiren poliçe, bono, çek gibi evrakların varlığı halinde hırsızlık suçu söz konusu olmaktadır.

Sahipli hayvanlar ceza hukuku kapsamında mal niteliğinde olduğundan hayvanların çalınması halinde de hırsızlık suçu vücut bulacaktır.

141. maddenin 2. fıkrasında bulunan “ekonomik değer taşıyan her türlü enerji taşınır sayılır” şeklindeki hükmün 2012 yılında yürürlükten kaldırılmasıyla abonelik sözleşmesi bulunan elektrik, su, doğalgaz gibi enerji kaynaklarından yararlanılması durumunda karşılıksız yararlanma suçu oluşmaktadır.

Cesede karşı hırsızlık suçunun işlenip işlenmeyeceği doktrinde tartışmalıdır. Doktrindeki hakim görüşe göre ceset ve ceset parçaları mal niteliğinde olmadığından bu parçaların egemenlik alanına rıza bulunmadan geçirilmesi halinde hırsızlık suçu oluşmayacaktır.

• Taşınır Nitelikte Olma Nedir?

Ceza hukukunda malın taşınır olması kavramı ile Türk Medeni Kanunu’nun 762. maddesindeki taşınır kavramının unsurları aranmamaktadır. Hareket ettirilebilen her türlü mal taşınır niteliktedir.

• Başkasına Ait Olma Nedir?

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan taşınır mal fail dışında başkasına ait olmalıdır. Bu nedenle sahipsiz mallar hırsızlık suçunun konusunu oluşturmamaktadır.

Hırsızlık Suçunun Manevi Unsurları Nedir?

Hırsızlık suçunun taksirle işlenmesi hali Türk Ceza Kanununda düzenlenmediğinden suç ancak kasten işlenebilmektedir. Kastın varlığından anlaşılması gereken ise failin aldığı malın başkasına ait olduğunu bilmesi ve buna rağmen malı çalmak istemesidir.

Kişinin dikkatsiz davranarak kendisinin zannederek başkasının malını alması durumunda Türk Ceza Kanununun 30. maddesine göre hata söz konusu olacağından ve hata kastı kaldıracağından bu durum cezalandırılmayacaktır. Yine aynı şekilde kişinin zilyedin rızası bulunmamasına karşın rızasını var sanması durumunda da hatasından yararlanması söz konusu olacaktır.

Kişi hatasının farkına vararak malın kendisine ait olmadığını anlarsa ancak buna rağmen kendisine ait olmayan malı iade etmezse bu durumda Türk Ceza Kanununun 160. maddesindeki “kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf” suçu gündeme gelecektir. Yine aynı şekilde sahipli malın sahipsiz olduğunun düşünülerek alınması halinde kişi kasten hareket etmediğinden hırsızlık suçu oluşmayacak kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu oluşabilecektir.

Hırsızlık suçunun oluşması için failin yalnızca kasten hareket etmesi yeterli görülmemektedir. Ayrıca failin belirli bir saikle hareket etmesi gerekmektedir. Kanunun 141. maddesinde de hırsızlık suçunun “kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla” işlenmesi gerektiği açıkça ifade edilmiştir.

Sağlanmak istenen yarar maddi olabileceği gibi manevi de olabilmektedir. Ancak suçun işlenmesi için yararın sağlanmış olması aranmamaktadır.

Failin başkasına ait malı yararlanmak değil de mala zarar vermek amacıyla alması halinde hırsızlık değil mala zarar verme suçu vücut bulmaktadır.

Hırsızlık eylemi henüz tamamlanmaksızın cebir veya tehdit yollarına başvurulursa bu durumda hırsızlık suçu değil yağma suçu oluşmaktadır.

Hırsızlık suçunun kastla veya olası kastla işlenmesi mümkün olup taksirle işlenmesi mümkün değildir.

Hırsızlık Suçunun Hukuka Aykırılık Unsuru Nedir?

Türk Ceza Kanununda kanun hükmünü yerine getirme, hukuka uygun emrin ifası, meşru müdafaa, hakkın icrası ve ilgilinin rızası hukuka uygunluk sebebi olarak sayılmıştır.

Hırsızlık suçu bakımından kanun hükmünü yerine getirme hukuka uygunluk sebebi uygulama alanı bulabilmektedir. Örneğin icra memurunun haciz esnasında borçlunun mallarını alması halinde kanun hükmünün yerin e getirilmesi söz konusu olup hırsızlık suçu oluşmamaktadır.

Bir kişinin kendisine veya bir başkasına yönelik saldırıyı önlemek amacıyla saldırganın malını alması halinde meşru savunma hukuka uygunluk sebebi söz konusu olup hırsızlık suçu gündeme gelmemektedir.

Kanunun 141. maddesinde suçun oluşması için “zilyedin rızasının bulunmaması” arandığından ilgilinin rızası bulunması halinde hukuka uygunluk sebebinin varlığı kabul edilmeyecektir. Bu durumda tipiklik unsuru bulunmadığından suç oluşmayacaktır.

Hırsızlık Suçunda Suçun Özel Görünüş Nedir?

Hırsızlık Suçunda Teşebbüs Nedir?

Hırsızlık suçu sırf hareket suçu olması sebebiyle hırsızlık suçuna teşebbüs malın alınması anına kadar mümkün olabilmektedir. Suçun icra hareketlerine başlanmasıyla fail elinde olmayan sebeplerle mal üzerinde egemenlik kuramazsa bu durumda fail hırsızlık suçuna teşebbüsten sorumlu tutulmaktadır.

Failin malı aldığı andan itibaren kesintisiz takip mevcutsa bu durumda hırsızlık teşebbüs aşamasındadır. Ancak takibin kesintiye uğraması halinde hırsızlık suçu tamamlanmış olmaktadır.

Suça konu malın yerinde bulunmaması halinde suçun konusunun yokluğu sebebiyle işlenemez suç söz konusudur.

Hırsızlık Suçunda İştirak Nedir?

Madde metninde hırsızlık suçu bakımından özel bir iştirak haline yer verilmediğinden iştirakin her hali hırsızlık suçunda gündeme gelebilmektedir.

Hırsızlık Suçunda İçtima Nedir?

Hırsızlık suçunun faili fiilini konut veya eklentisinde meydana getirirse bu durumda fail hırsızlık suçunun yanı sıra konut dokunulmazlığını ihlal suçundan da cezalandırılmaktadır.

Hırsızlık suçu aynı suç işleme iradesi kapsamında aynı kişiye birden çok defa işlenirse bu durumda zincirleme suç hükümleri uygulama alanı bulur ve ceza Türk Ceza Kanununun 43. maddesinin 1. fıkrasına göre dörtte birinden dörtte üçüne kadar arttırılır.

Hırsızlık suçunun birden çok kişiye karşı tek fiille işlenmesi durumunda ise kanunun 43. maddesinin 2. fıkrasına göre aynı neviden fikri içtima söz konusu olacak ve tek ceza söz konusu olsa da ceza kanunda belirtilen oranda arttırılacaktır.

Aynı kişinin değişik mallarının aynı anda alınması halinde ise tek hırsızlık suçu söz konusu olacaktır.

Hırsızlık konusu malın alınması esnasında hareketin icrasıyla bağlantılı olarak mala zarar verilirse fail ayrıca mala zarar verme suçundan sorumlu tutulmayacaktır. Failin malı aldıktan sonraki hareketleri de cezalandırılmayan sonraki hareket sayılmaktadır.

Hırsızlık Suçunda Şahsi Cezasızlık Sebebi Veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep Nedir?

Türk Ceza Kanununun 167. maddesi aşağıda yer verdiğimiz şekilde belirli akrabalık ilişkilerinin bulunması halinde malvarlığına ilişkin suçların cezalandırılmaması veya cezada indirime gidilmesi gerektiğini düzenlemiştir.

Şahsi cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebep Madde 167- (1) Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların; a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın, c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz. (2) Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.

Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık Nedir?

Malvarlığına karşı işlenen suçlardan olan hırsızlık suçunda etkin pişmanlık hükmü Türk Ceza Kanununun 168. maddesinde düzenlenmiştir.

• Hırsızlık suçu tamamlandıktan sonra ancak kovuşturma başlamadan önce failin pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı karşılaması halinde verilen ceza üçte ikisine kadar,
• Kovuşturma başladıktan ancak hüküm verilmeden zararın tazmini halinde verilecek ceza yarısına kadar indirilir.

Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için mağdurun rızası aranmaktadır.

Etkin pişmanlık Madde 168 – (Değişik: 29/6/2005 – 5377/20 md.) (1) Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflâs, taksirli iflâs (…)(1) suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.(1) (2) Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir. (3) Yağma suçundan dolayı etkin pişmanlık gösteren kişiye verilecek cezanın, birinci fıkraya giren hallerde yarısına, ikinci fıkraya giren hallerde üçte birine kadarı indirilir.

Hırsızlık Suçunun Cezası Nedir?

Hırsızlık suçu re’sen takip edilen suçlardan olup hırsızlığın kullanma hırsızlığı, hukuki ilişkiye dayanan alacağın tahsili amacıyla işlenmesi, paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde işlenmesi ile belirli akrabalar arasında işlenmesi halinde şikayete bağlıdır.

Hırsızlık suçunun şahsi cezasızlık sebebi oluşturacak şekilde akrabalar arasında işlenmesi halinde Cumhuriyet savcısının kamu davasını açmada takdir yetkisi bulunmaktadır.

Hırsızlık suçunun temel şekli, daha az cezayı gerektiren nitelikli halleri ve 142. maddenin 1. v e 2. fıkralarında düzenlenen daha ağır cezayı gerektiren hallerinin varlığı halinde cezanın üst sınırı dikkate alındığında görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. Hırsızlığın sıvı veya gaz halindeki enerji hakkında veya örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde görevli mahkeme ağır ceza mahkemeleridir.

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı halinde verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hırsızlık suçunun işlenmesinde kullanılan eşya şartları gerçekleşmesi durumunda müsadere edilir.

Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halleri Nedir?

Hırsızlık Suçunun Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Halleri Nedir?

• Hırsızlık Suçunun; Kime Ait Olursa Olsun Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında Veya İbadete Ayrılmış Yerlerde Bulunan Ya Da Kamu Yararına Veya Hizmetine Tahsis Edilen Eşya Hakkında İşlenmesi Nedir?

Madde 142-(1) Hırsızlık suçunun; a) Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,

Türk Ceza Kanununun 142. maddesinin 1. fıkrasının a bendinde 3 ayrı nitelikli hal düzenlenmiştir. Bunları detaylı şekilde incelemek gerekirse;

• Suç Konusu Eşyanın Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Bulunması Nedir?

Bu nitelikli halde suç konusu eşyanın kamu kurum ve kuruluşunda bulunan eşya olması yeterli sayılmış olup ayrıca muhafaza altına alınmış olması aranmamaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarına örnek olarak kamu hastaneleri, üniversiteler verilebilir. Bu nitelikli hal bakımından suça konu eşyanın kimin olduğunun önemi bulunmamaktadır. Çalışan birine ait olabileceği gibi, kamu hizmetinden yararlanmak amacıyla kuruma gelmiş kişiye de ait olabilmektedir.

• Suç Konusu Eşyanın İbadete Ayrılmış Yerlerde Bulunması Nedir?

Söz konusu eşyanın ibadet için kullanılıyor olması gerekirken hırsızlığın ibadet saatleri içinde gerçekleşmesi aranmaz. Eşya ibadethaneye ait olabileceği gibi ibadet için oraya gelmiş kişilere de ait olabilmektedir. Bu nitelikli hale camideki halıların çalınması örnek verilebilir.

• Suç Konusu Eşyanın Kamu Yararına veya Hizmetine Tahsis Edilmiş Olması Nedir?

Kamu yararına veya hizmetine tahsis edilmiş eşyadan anlaşılması gereken herkesin yararlanmasına sunulmuş eşyadır. Bu eşyalara örnek olarak; elektrik direkleri ve parktaki banklar örnek verilebilir.

• Hırsızlık Suçunun Halkın Yararlanmasına Sunulmuş Ulaşım Aracı İçinde Veya Bunların Belli Varış Veya Kalkış Yerlerinde Bulunan Eşya Hakkında İşlenmesi Nedir?

Madde 142-(1) Hırsızlık suçunun; c) Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,

Suça konu eşyanın halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunması halinde faile daha ağır ceza verilecektir. Bu yerlerde bulunan eşyanın görevli personele veya ulaşım aracını kullanan yolculara ait olması arasında fark bulunmamaktadır.

Ulaşım araçlarının varış ve kalkış yerleri ile kastedilen ise bunların yolcu veya yük alıp indirdikleri yerlerdir. Otobüs durakları, metro istasyonları, havaalanları bu yerlere örnek verilebilir.

• Hırsızlık Suçunun Bir Afet Veya Genel Bir Felaketin Meydana Getirebileceği Zararları Önlemek Veya Hafifletmek Maksadıyla Hazırlanan Eşya Hakkında İşlenmesi Nedir?

Madde 142-(1) Hırsızlık suçunun; d) Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,

Afet ve genel felaket ile deprem sel gibi tehlike oluşturan durumlar ifade edilmektedir. Suça konu eşyanın bu tehlike oluşturan durumların meydana getireceği zararı önlemek veya hafifletmek amacıyla hazırlanan eşya hakkında işlenmiş olması halinde faile daha ağır ceza verilecektir. Bu eşyalara örnek olarak yangın tüpleri, ilk yardım çantaları verilebilir. Bu eşyaların daimi veya geçici olarak hazırlanmış olmasının bir önemi bulunmamaktadır.

• Hırsızlık Suçunun Adet Veya Tahsis Veya Kullanımları Gereği Açıkta Bırakılmış Eşya Hakkında İşlenmesi Nedir?

Madde 142-(1) Hırsızlık suçunun; e) Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında

Bu nitelikli halin söz konusu olabilmesi için suça konu eşyanın açıkta bırakılmış olması gerekmektedir. Bu eşyalara örnek olarak tarladaki tarım aletleri, sokak lambaları, banklar verilebilir.

Eşyanın herkesin girebileceği açık bir alanda bulunmasına rağmen muhafaza altına alınmış olması halinde açıkta bırakılmış eşyadan söz edilemez.

• Hırsızlık Suçunun Kişinin Malını Koruyamayacak Durumda Olmasından Veya Ölmesinden Yararlanarak İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; a) Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,

Hırsızlık suçunun kişinin malını koruyamayacak veya ölmesinden yararlanarak işlenmesi halinde fail daha ağır ceza ile cezalandırılacaktır. Kişinin malını koruyamayacak halde olması fiilin meydana getirildiği anda bulunmalıdır. Bu duruma örnek olarak ani fenalık hali verilmektedir.

Mağdurun malul durumda bulunması da malını koruyamayacak halde olmasına örnek olarak verilebilmektedir. Kişinin geçirdiği trafik kazası sonucu ölmesi halinde bu durumdan yararlanılarak hırsızlık suçunun işlenmesi halinde ikinci nitelikli hal söz konusu olacaktır.

Kişinin malını koruyamayacak hale fail tarafından getirilmemiş olması gerekmektedir. Aksi halde duruma göre yağma suçu gündeme gelebilecektir.

• Hırsızlık Suçunun Elde Veya Üstte Taşınan Eşyayı Çekip Almak Suretiyle Ya Da Özel Beceriyle İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; b) Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle

Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle alınması halinde fail daha ağır ceza ile cezalandırılacaktır. Elde veya üstte taşınan eşyanın çekip almak suretiyle işlenmesi kapkaç olarak nitelendirilmektedir. Özel beceri ile hırsızlığın gerçekleştirilmesi ise yankesicilik olarak adlandırılmaktadır.

Yargıtay bu nitelikli hallerin uygulanabilmesi için mağdurun dikkatinin dağıtılmasını aramaktadır.

Elde veya üstte taşınan eşyanın alınmasında cebir veya tehdit de bulunması halinde hırsızlık değil yağma suçundan bahsedilebilecektir.

• Hırsızlık Suçunun Doğal Bir Afetin Veya Sosyal Olayların Meydana Getirdiği Korku Veya Kargaşadan Yararlanarak İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; c) Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak

Doğal afet ile anlatılmak istenilen deprem, sel gibi doğa olaylarıdır. Sosyal olaylar ise savaş, patlama veya terör örgütü faaliyetleridir. Bu nitelikli halin söz konusu olabilmesi için doğal afet veya sosyal olayın meydana gelmesi ve bu olaylar sebebiyle kargaşa oluşması, kargaşadan yararlanılarak hırsızlık suçunun işlenmiş olması aranmaktadır.

• Hırsızlık Suçunun Haksız Yere Elde Bulundurulan Veya Taklit Anahtarla Ya Da Diğer Bir Aletle Kilit Açmak Veya Kilitlenmesini Engellemek Suretiyle İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; d) Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,

Bu nitelikli halin söz konusu olabilmesi için hırsızlık suçunun eşyanın kilitlenerek muhafaza altına alınmasını önlemek için muhafaza yerinin kilitlenmesini engellemek suretiyle işlenmiş olması gerekir.

Kilit açmak kavramından anlaşılması gereken ise kilidin haksız yere elde bulundurulan veya taklit bir anahtar vasıtasıyla açılmasıdır. Maymuncuk, tel toka gibi cisimler taklit anahtara örnek verilebilir.

• Hırsızlık Suçunun Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; e) Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,

Hırsızlık suçunun bilişim sistemlerinin kullanılarak işlenmesi halinde fail daha ağır ceza ile cezalandırılacaktır. Bu duruma örnek olarak failin mağdurun mobil bankacılık şifresini ele geçirmesi ve parayı kendi hesabına aktarması verilebilmektedir.

• Hırsızlık Suçunun Tanınmamak İçin Tedbir Alarak Veya Yetkisi Olmadığı Halde Resmi Sıfat Takınarak İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; f) Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,

Bu bentte tanınmamak için tedbir almak suretiyle ve yetkisi olmadığı halde resmi sıfat kullanılarak hırsızlık suçunun işlenmesi hali olmak üzere iki ayrı nitelikli hal düzenlenmiştir.

Failin dış görünüşünde değişiklik yaparak bu suçu işlemesi durumunda tanınmamak için tedbir aldığı anlaşılabilmektedir. Bu duruma örnek olarak failin takma bıyık veya peruk takması verilebilir. Tanınmamak için tedbir alma suçun en geç işlenmesi anında gerçekleştirilmiş olmalıdır.

Suçun yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak işlenmesinden anlaşılması gereken ise failin gerçekte olmadığı halde kendisini kamu görevlisi olarak göstermesidir.

• Hırsızlık Suçunun Büyük Veya Küçük Baş Hayvan Hakkında İşlenmesi Nedir?

Madde 142- (2) Suçun; g) Büyük veya küçük baş hayvan hakkında,

Hırsızlık suçuna büyükbaş veya küçükbaş hayvanın konu olması halinde fail daha ağır ceza ile cezalandırılmaktadır. Bu hayvanlara manda, buzağı, inek, keçi vs. örnek verilebilecekken kümes hayvanları bu nitelikli hal kapsamında değerlendirilmemektedir.

• Hırsızlık Suçunun Herkesin Girebileceği Bir Yerde Bırakılmakla Birlikte Kilitlenmek Suretiyle Ya Da Bina Veya Eklentileri İçinde Muhafaza Altına Alınmış Olan Eşya Hakkında İşlenmesi Nedir?

h) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında, İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Hırsızlığın herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi halinde fail daha ağır ceza ile cezalandırılmaktadır.

Bent kapsamında bulunan ilk nitelikli halde eşya hem herkesin girebileceği yerde bırakılmış hem de kilitlenerek muhafaza altına alınmış olmalıdır.

İkinci nitelikli halde ise suça konu eşyanın bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olması gerekmektedir. Bu durumda eşyanın ayrıca kilitlenerek muhafaza altına alınmış olması aranmamaktadır.

Örneğin bakkalda gerçekleştirilen hırsızlık halinde eşyalar kilitlenmek suretiyle muhafaza altına alınmışsa bu nitelikli hal söz konusu olacakken muhafaza altına alınmamış olması halinde ise fail hırsızlığın basit şeklinden sorumlu tutulacaktır.

Bina veya eklentisinin aynı zamanda konut niteliğinde olması halinde fail ayrıca konut dokunulmazlığını ihlal suçundan da cezalandırılacaktır.

• Hırsızlık Suçunun Suçun, Sıvı Veya Gaz Hâlindeki Enerji Hakkında Ve Bunların Nakline, İşlenmesine Veya Depolanmasına Ait Tesislerde İşlenmesi Nedir?

(3) Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde fail suçun basit haline göre daha ağır ceza ile cezalandırılmaktadır. Bu nitelikli halin meydana gelmesi için iki şartın gerçekleşmesi aranmaktadır. Bunlar; hırsızlığa konu eşyanın sıvı veya gaz halindeki bir enerji olması ve hırsızlığın bu enerjilerin nakline, işlenmesine, depolanmasına ait tesislerde gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Bu nitelikli hale petrol boru hattı üzerinden petrol çalınması halinde ortaya çıkabilmektedir.

• Hırsızlık Suçunun Gece Vakti İşlenmesi Nedir?

Suçun gece vakti işlenmesi Madde 143-(1) Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Türk Ceza Kanununun 6. maddesinde; Gece vakti deyiminden; güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresinin anlaşılması gerektiği düzenlemesine yer verilmiştir. Hırsızlığın bu zaman diliminde meydana gelmesi halinde suçun nitelikli hali meydana gelmiş olmaktadır.

Fiilin meydana getirildiği zamanın kesin olarak belirlenememesi halinde ise “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereği faile suçun basit halinden ceza verilecektir.

Hırsızlık Suçunun Daha Az Ceza Gerektiren Nitelikli Halleri Nelerdir?

• Hırsızlık Suçunun Paydaş Veya Elbirliği İle Malik Olunan Mal Üzerinde İşlenmesi Nedir?

Daha az cezayı gerektiren hal Madde 144-(1) Hırsızlık suçunun; a) Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,

Hırsızlık suçunun konusunun paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal olması halinde fail daha az ceza ile cezalandırılacaktır. Hatta bu nitelikli hal bakımından soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi şikayet şartına bağlanmıştır.

• Hırsızlık Suçunun Bir Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Amacıyla İşlenmesi Nedir?

Madde 144-(1) Hırsızlık suçunun; b) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla,

Bu nitelikli halin söz konusu olabilmesi için TCK üç şart aramaktadır. Bunlar;

• Fail ile mağdur arasında alacak bulunması
• Fail ile mağdur arasındaki alacağın hukuki ilişkiye dayanması (taraflar arasındaki alacağın kumar vb. gibi hukuki düzenin korumadığı sebeplerden oluşması halinde bu nitelikli hal uygulama alanı bulmayacaktır.)
• Söz konusu alacağın tahsili amacıyla hırsızlık suçunun işlenmesidir.

• Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Az Olması Nedir?

Malın değerinin az olması Madde 145-(1) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/16 md.) Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı olması halinde verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, hakimin takdirine bağlı olarak ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Bu nitelikli halin söz konusu olabilmesi için iki koşulun varlığı aranmaktadır. Bunlar;

• Failin daha fazlasını alma imkanı mevcutken az miktarda malı alması,
• Aldığı şeyin değerinin az olmasıdır.

Hırsızlığın zincirleme şekilde işlenmesi halinde ise değerin azlığı alınan malın toplamı bakımından değil her suç bakımından ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Malın değerinin belirlenememiş olması halinde ise “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereği malın değeri az kabul edilecektir.

Hırsızlık Suçunun Ağır Ve Acil Bir İhtiyacı Karşılamak İçin İşlenmesi Hali (Zorunluluk Hali) Nedir?

Zorunluluk hâli Madde 147-(1) Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, ceza miktarında indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir.

İhtiyacın ağır olması ile kastedilen durum ise ihtiyacın karşılanmaması halinde failden katlanmasının beklenemeyeceği bir düzeyde zararın meydana gelecek olmasıdır.

Zorunluluk haline örnek olarak hasta çocuk için eczaneden ilaç çalınması veya aç çocuk için bakkaldan süt çalınması örnek verilebilir.

Hırsızlık Suçunun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Hali Nedir?

(5) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

Hırsızlık suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış halinin meydana gelebilmesi için;

• Haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması,
• Bu neticeler bakımından failin en az taksirle hareket etmiş olması aranmaktadır.

Bu koşulların bulunması halinde faile verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılabilmektedir.

Özet Olarak

Hırsızlık suçu, ceza hukukunu kapsayan bir hukuk dalıdır. Eğer ceza hukuku alanında bir uyuşmazlığınız mevcutsa profesyonel yardım almanız son derece yararınıza olacaktır. Ceza avukatına mı ihtiyacınız var?

Ekinlaw, her biri kendi alanında uzmanlaşmış avukat kadrosuyla sizlere profesyonel yardım sağlayabilir. Bizimle iletişime geçmeniz yeterli olacaktır.