Koruma, Gözetim, Yardım veya Bildirme Yükümlülüğünün İhlali Suçları

Koruma, gözetim, yardım veya bildirme yükümlülüğünün ihlalinde yaşları veya hastalıkları dolayısıyla kendilerini idareye muktedir olmayanları, tehlikede bulunanları kendi haline terk etmek kanunda ceza sebebi olarak öngörülmüştür.

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu Türk Ceza Kanunu m. 98’de düzenlenmiştir.

Türk Ceza Kanunu’nun 98. Maddesine göre; “ (1) Yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.”

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçunun Cezası (TCK 98)

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçunun cezası TCK m.98/1 uyarınca yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda, TCK m.98/2 uyarınca bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçunun Maddi Unsuru

Yardım veya bildirim yükümlülüğü suçunun maddi unsuru yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan bir kimseye hal ve koşulların elverdiği ölçüde “yardım etmemek” ya da “durumu derhal ilgili makamlara bildirmemek” şeklindeki ihmali davranışlardır. Kanun koyucu iki tür ihmali davranış öngörmüştür.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçunun Manevi Unsuru

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçunun konusu, madde metninde belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde mağdurun yaralanması veya zarar görmesidir.

Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle mağdurun ölmesi halinde ikinci fıkra hükümleri uygulanır. Maddenin birinci fıkrasında “tehlike suçu” olarak düzenlenen bu suçun manevi unsuru kasıttır.

Fail, mağdurun kendini idare edemeyecek durumda olduğunu, yardım veya bildirimde bulunduğu takdirde tehlikenin ortadan kaldırılabileceğini bilecek ve buna rağmen bu yükümlülükleri yerine getirmemeyi isteyecektir. Maddesinin ikinci fıkrasında, netice sebebiyle ağırlaşmış suç haline ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir.

Buna göre yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda faile ikinci fıkradaki ağırlaştırılmış ceza uygulanacaktır. Ancak failin bu ağır sonuçtan sorumlu tutulabilmesi için TCK’nın 23. maddesi uyarınca netice bakımından en azından taksirle hareket etmesi gerekir.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçu Şikâyete Tabi Midir?

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu, şikâyete tabi suçlar arasında yer almaz.

Şikâyetten vazgeçme, ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, savcılık tarafından resen soruşturulmalıdır.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçu Adli Para Cezasına Çevrilebilir Mi?

Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası, adli para cezasına çevrilemez. Suçun ikinci fıkradaki nitelikli halinde hapis cezası alt sınırdan tayin edildiği takdirde, hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması Kararı

CMK madde 231’e göre; Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için; a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması, b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması, c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir. Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis veya adli para cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçunda Şikâyet Süresi ve Zamanaşımı

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçunda Görevli Mahkeme

Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN