Mal Beyanı Nedir?

Mal beyanı, borçlunun kendisinde ve üçüncü kişilerde bulunan mal, alacak ve haklarından borcuna yetecek kadar miktarın çeşidini, mahiyet ve vasıflarını ve her türlü kazanç ve gelirlerini icra dairesine bildirmesidir.

Borçlu yaşayış tarzına göre geçim kaynaklarını ve buna göre borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazılı veya sözlü olarak icra dairesine bildirmek zorundadır.

Borçlunun hiç malı bulunmaması onu mal beyanında bulunma yükümlülüğünden kurtarmaz. Borçlunun hiç malı bulunmaması halinde bu hususu da bildirmek zorundadır.

Mal beyanı, İcra ve İflas Kanunu’nun 74. maddesinde düzenlenmiş olup söz konusu maddeye göre, “Mal beyanı, borçlunun gerek kendisinde ve gerek üçüncü şahıslar yedinde bulunan mal ve alacak ve haklarında borcuna yetecek miktarın nevi ve mahiyet ve vasıflarını ve her türlü kazanç ve gelirlerini ve yaşayış tarzına göre geçim membalarını ve buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazı ile veya şifahen icra dairesine bildirmesidir.”

Mal Beyanında Bulunmama Cezası Nedir? Tazyik Hapsi Nedir?

İcra ve İflas Kanunu’nun 76. maddesinde mal beyanda bulunmamanın cezası düzenlenmiştir.

İcra ve İflas Kanunu’nun 76. maddesine göre, “Mal beyanında bulunmayan borçlu, alacaklının talebi üzerine beyanda bulununcaya kadar icra mahkemesi hakimi tarafından bir defaya mahsus olmak üzere hapisle tazyik olunur. Ancak bu hapis üç ayı geçemez.”

Tazyik hapsi, bir borcun veya yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda uygulanan bir ceza türüdür. Borçlu veya yükümlü, borcunu veya yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, alacaklı veya yetkili makam tarafından mahkeme kararıyla tazyik hapsi cezasına çarptırılabilir.

Tazyik hapsi, borcun ödenmesi, yargı kararlarının uygulanması veya diğer yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır. Borçlu, tazyik hapsi altında, belirli bir süre boyunca cezaevinde hükümlü kalabilir. Bu durumda, borçlunun ödeme yapması veya yükümlülüğünü yerine getirmesi halinde serbest bırakılabilir.

Borçlu süresinde mal beyanında bulunmazsa, alacaklının şikayeti üzerine icra ceza mahkemesi tarafından bir defaya mahsus olmak üzere tayzik hapsiyle cezalandırılır. Tazyik hapsının süresi üç ayı geçemez.

Mal Beyanının İçeriğinde Neler Bulunur?

Mal beyanında bulunmak bir hak değil, yükümlülüktür. Mal beyanında bulunmak borçlu için bir yükümlülüktür.

Borçlu, gerek kendisinde ve gerek üçüncü kişilerin zilyetliğinde bulunan mal. alacak ve haklarından borcuna yetecek miktarın türünü, niteliklerini, her türlü kazanç ve gelirlerini, yaşayış biçimine göre geçim kaynaklarını ve buna göre borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazı ile veya sözlü olarak icra dairesine bildirmelidir.

Borçlu, mal beyanında tüm mal varlığını değil, yalnızca borca yetecek kadar mal varlığını bildirmek zorundadır. Borçlu yalnızca haczedilebilen mallarını değil, haczedilemeyen mallarını da bildirmekle yükümlüdür. Zira bir malın haczedilip haczedilemeyeceğini icra dairesi takdir eder.

Borçlunun Malı Yoksa Mal Beyanında Bulunmak Zorunda Mıdır?

Borçlunun; hiç malı olmaması, düşük bir geliri olması, yalnızca haczi kabil olmayan malları bulunsa bile borçlu mal beyanında bulunması gerekmektedir.

Mal Beyanında Bulunma Süresi Ne Kadardır?

Borçlunun mal beyanında bulunma süresi, ödeme emrine itiraz edilip edilmediğine göre farklılık göstermektedir.

Borçlu Ödeme Emrine İtiraz Etmemişse Beyanda Bulunma Süresi

Mal beyanda bulunma süresi, kural olarak ödeme emrinin tebliğinden itibaren yedi gündür.

Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte mal beyanında bulunma süresi ödeme emrinin tebliğinden itibaren on gündür.

Borçlu borcuna itiraz etmememişse ödeme emrinin kendisine tebliğinden yasal süresi içerisinde beyanda bulunmak zorundadır.

Borçlu Ödeme Emrine İtiraz Etmişse Beyanda Bulunma Süresi

Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren yedi gün içerisinde borcu öder veya ödeme emrine itiraz ederse, mal beyanında bulunmak zorunda değildir.

Süresi içerisinde itiraz edilmiş olması haline borçlu, itirazın kaldırılması kararının tefhim veya tebliğden itibaren üç gün içerisinde mal beyanında bulunmak zorunadadır.

Mal Beyanına İlişkin Yaptırımlar

Mal beyanına ilişkin İcra kanunda bir takım yaptırımlar öngörülmüştür. Mal beyanına ilişkin yaptırımlar aşağıda sayılmıştır.

Mal Beyanında Bulunmama ve Cezası

Borçlu süresi içerisinde mal beyanında bulunmadığı takdirde tazyik hapsi ile cezalandırılır. Söz konusu tazyik hapsi üç aydan fazla olamaz.

Tazyik hapsinin infazına başlandıktan sonra borçlu mal beyanında bulunursa veya borcu öderse tahliye edilir. Hapisle tazyikin amacı, borçluyu mal beyanında bulunmaya zorlamak olduğu için borçlu, süresinden sonra olsa bile mal beyanında bulunursa artık cezalandırılmaz; yaptırımın infazına başlanmışsa hemen serbest bırakılır.

Gerçeğe Aykırı Mal Beyanında Bulunmama ve Cezası

Borçlu, mal beyanında bulunurken gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu takdirde İİK m. 388 uyarınca hapis cezası ile cezalandırılır.

İcra ve İflas Kanunu’nun 388. maddesine göre, “Bu Kanuna göre istenen beyanı, hakikate aykırı surette yapan kimse, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Alacaklı, borçlunun gerçeğe aykırı bir şekilde mal beyanında bulunduğunu tespit ettiği takdirde İcra Ceza Mahkemesine şikayette bulunarak borçlunun cezalandırılasını talep edebilir.

Mal Beyanından Sonra Yeni Malların Bildirilmemesi ve Cezası

Borçlu, mal beyanında bulunduktan sonra yeni mallar edinir veya gelirinde bir artış meydana gelirse, yeni malın edinildiğini veya gelir artışının gerçekleştiği tarihten itibaren yedi gün içerisinde bunları da icra dairesine bildirmekle yükümlüdür.

Bu yükümlülüğün doğması için borçlunun daha önce beyan ettiği malvarlığının, alacaklının alacağını karşılamaya yetmemesi gerekmektedir.

Borçlu söz konusu yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine disiplin cezası ile cezalandırılır. Borçlu takibe konu olan borcunun tamamını öderse ceza düşer.

Söz konusu yaptırımın hukuki dayanağını İİK m. 77 ve m. 399 oluşturmaktadır.

Sık Sorulan Sorular

Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN