Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir? Nasıl Dava Açılır?

Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir?

Ortaklığın giderilmesi davası, diğer bir adıyla izale-i şüyu davasıdır. Paylı veyahut elbirliği mülkiyet ile hakimiyet kurulan taşınır ya da taşınmaz mal üzerindeki paydaşlığın sona ermesini sağlamaktadır.

Ortaklığın giderilmesi davasında, taraflar paydaşların tamamıdır. Davanın sonucu, paydaşların tamamı bakımından aynı sonuçları doğurur.

Ortaklığın giderilmesi iki şekilde gerçekleştirilebilir:

• Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi,
• Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi.

Ortaklığın giderilmesi davası, taşınır ya da taşınmaz mallar hakkında açılabilir. Taşınır ya da taşınmaz üzerindeki ortaklığın giderilmesini isteyen davacı taraf, davayı tüm ortaklara karşı açmalıdır. Ortaklardan birinin vefatı halinde ise vefat eden ortağın mirasçıları davaya eklenmelidir.

Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi Nedir?

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi, her taşınır ya da taşınmaz dava konusu mal için geçerli olamayabilir. Söz konusu taşınır ya da taşınmaz malın bölünebilir niteliğini haiz olması gerekir. Mahkeme tarafından ilk olarak dava konusu taşınır ya da taşınmaz malın taksiminin mümkün olup olmadığı incelenecektir.

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesinde taşınır ya da taşınmaz mal, paydaşların sayısınca taksim edilir. Dava konusu malın paylarının eşitlenemediği durumlarda eksi parça yönünden değeri tutarında para eklenmesi de söz konusu olabilecektir.

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesine örnek olarak üç paydaşı bulunan bir arazinin, birbirine denk üç parçaya bölünerek paydaşlara bırakılmasını örnek verebiliriz.

Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi Nedir?

Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi, taşınır ya da taşınmaz malın icra kanalı ile satılarak satış tutarının ortaklar arasında payları oranında bölünmesidir. Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesinin mümkün olmadığı durumlarda satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilir.

Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi, İcra ve İflas Kanununda yer alan hükümler uyarınca açık artırma ile gerçekleştirilir. Satışın ortaklar arasında da gerçekleştirilmesi mümkündür fakat belirtmek gerekir ki bu durumda bütün ortakların rızası aranır.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Açılmadan Ortaklığın Giderilmesi Mümkün Müdür?

Taşınır ya da taşınmaz mal üzerindeki ortaklığın giderilmek istenmesi halinde, taraflar kendi aralarında anlaşarak ortaklığı giderebilirler. Bu durumda paydaşlar, kendi aralarında malın nasıl pay edileceği hususunda anlaşmaya varmalıdırlar. Tarafların anlaşamaması halinde, ortaklığın giderilmesi davası açılabilecektir.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Taraflar Kimlerdir?

Ortaklığın giderilmesi davası, taşınır ya da taşınmaz mal üzerindeki ortaklığın giderilmesini isteyen paydaş tarafından ortak olan tüm paydaşlara karşı açılır. Herhangi bir paydaş tarafından ortaklığın giderilmesi talep edilebilir. Ortaklardan birinin vefatı halinde ise vefat eden ortağın mirasçıları davaya eklenmelidir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Ortaklığın giderilmesi istenen malın taşınır ya da taşınmaz olması fark etmeksizin görevli mahkeme, Sulh Hukuk Mahkemeleridir.

Ortaklığın giderilmesi istenen mal, taşınmaz mal ise bu durumda yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesi olacaktır. Birden fazla taşınmaz üzerindeki ortaklığın giderilmesi istendiği takdirde, dava taşınmazlardan herhangi birinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabilecektir.

Ortaklığın giderilmesi istenen mal, taşınır mal ise yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Yargılama Giderleri ve Vekalet Ücretini Kim Öder?

Ortaklığın giderilmesi davası açılırken davacı tarafından dava harcı ve mahkeme giderleri yatırılmalıdır. Dava harcı, maktu harçtır yani taşınmazın değerine göre değişiklik göstermeyecektir.

Dava sonucunda, yargılama giderleri ve varsa dava vekalet ücretleri, paydaşların payları oranında bölünerek paydaşlara yükletilir.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Muhdesatın Aidiyeti Konusunda Uyuşmazlık Varsa Ne Olur?

Muhdesat; taşınmaz mal üzerinde taşınmazın sahibinden farklı olarak başka bir kişinin ya da kişilerin yapılarının bulunmasıdır. Örneğin arazi üzerindeki ekili ağaçların ya da arazi üzerinde bir binanın arazi sahibinden başka bir kişiye bulunması halidir.

Ortaklığın giderilmesi davasında ortaklığın giderilmesi istenen taşınmaz mal üzerinde muhdesat hakkında bir uyuşmazlığın bulunması halinde, ortaklığın giderilmesi davasından ayrı olarak bir dava açılması gerekecektir. Bu hususta açılması gereken dava, “Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası”dır.

Ortaklığın Giderilmesi Davasına İlişkin Yüksek Mahkeme Kararları:

YARGITAY

14.Hukuk Dairesi

Esas: 2019/ 697, Karar: 2021 / 4324, Karar Tarihi: 24.06.2021
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 17.09.2004 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 20.11.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR

Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.

Davacı vekili, tarafların müştereken ve iştirak halinde malik olduğu 2 adet taşınmaz üzerindeki ortaklığın aynen taksim, olmadığı taktirde satış yoluyla giderilmesini talep etmiş; 27.10.2004 tarihli dilekçesinde ise 1473 ada 24 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki davayı atiye bıraktıklarını, davaya 2675 ada 53 parsel sayılı taşınmaz yönünden devam edeceklerini bildirmiştir.

Davalılar Hayati, Lamia ve … vekili, davacı tarafça atiye bırakılan taşınmaz hakkındaki davayı müvekkillerinin takip edeceğini ve diğer kayıt maliklerini davaya dahil edeceklerini belirterek, her iki taşınmaz üzerindeki ortaklığın aynen taksim yoluyla giderilmesini istemiştir.

Dahili davalı …, 1473 ada 24 No’lu parsel üzerinde oniki adet yapı bulunduğunu, her paydaşın kendisine ait binayı kullandığını belirterek ortaklığın aynen taksim yoluyla giderilmesini savunmuş; diğer dahili davalılar, davaya cevap vermemiştir.

Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu taşınmazlar üzerindeki ortaklığın, aynen taksim mümkün olmadığından, satış yoluyla giderilmesine karar verilmiştir.

Hükmü, davalılar Hayati, Lamia ve … vekili temyiz etmiştir.

Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.

Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. HMK’nın 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan veya ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir.

Yapılan bu genel açıklamalardan sonra somut olaya gelince; dava konusu taşınmazların UYAP sisteminden alınan güncel tapu kayıtlarının incelenmesinde, 1473 ada 24 parsel sayılı taşınmazın tapu kayıt maliklerinden Faris Meriç, Necmi İşgüzar, Necmiye Özgiray, Müberra Meriç, Leyla Sezer ve Necdet Balkan’ın davada taraf olarak yer almadıkları; dahili davalı … Uçantürk’ün ise 1/10 payını hükümden sonra 24.01.2013 tarihinde dava dışı Mehmet Salih, Emin ve Sıddık Beycan’a satış yoluyla devrettiği; önceki kayıt maliki İbiş Meriç’in 1/30 payının da 18.03.2014 tarihinde satış suretiyle pay temliki edinme sebebiyle mirasçısı Mehmet Emin Meriç adına kayıtlandığı anlaşılmıştır.

Bu durumda mahkemece, dava konusu 1473 ada 24 parsel sayılı taşınmazın güncel tapu kaydının ilgili tapu müdürlüğünden temin edilerek taraf teşkilinin denetlenmesi ve davada taraf olarak yer almayan tapu kayıt maliklerinin usulüne uygun şekilde davaya katılımı sağlandıktan sonra işin esası hakkında oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, anılan taşınmaz yönünden taraf teşkili sağlanmaksızın, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş; hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.

Kabule göre de hüküm sonucunda, dava konusu taşınmazların ada ve parsel numaraları açıkça gösterilmeksizin, yazılı olduğu üzere infazda tereddüt yaratacak şekilde karar verilmesi doğru değildir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine,

24.06.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Özet Olarak

Ortaklığın giderilmesi davası, diğer bir adıyla izale-i şüyu davasıdır. Ortaklığın giderilmesi davası, menkul veya gayrimenkule ortak olan tüm paydaşlara karşı açılır. Gayrimenkul hukukunu kapsar ve hak kaybına uğranmaması açısından Profesyonel bir gayrimenkul avukatı tarafından titizlikle takip edilmelidir.