Resmi Belgede Sahtecilik Suçu Nedir? Cezası Ve Şartları

Bu makalemizde, resmi belgede sahtecilik suçunun ne olduğu ve bu sebeple oluşabilecek cezalar ile ilgili detaylıca bilgiler veriyoruz.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçu Nedir?

Resmi belgede sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu’nun “Kamu Güvenine Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir.

Bu suç ile korunan hukuki değer, “belge” ile kastedilene bağlıdır. Yani belge ile gerçekleştirilecek sahtecilik sonucunda bir şahsa, bir topluluğa veyahut direkt olarak devlete yönelik olabilir.

Kanun tarafından böyle bir düzenleme yapılmasının amacı ise suça konu olan “belge”nin kamuda güven duygusu oluşturması, gerçeği ifade ettiğine inanılmasıdır. Kamunun güven ve inancının sarsılmaması için bu şekilde bir yaptırım söz konusu olmuştur.

Resmi belgede sahtecilik suçu ile korunan hukuki değer ise güvenilirlik ve inanılırlıktır.

Resmi belgede sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu’nun madde 204 hükmünde şu şekilde düzenlenmiştir:

Resmi belgede sahtecilik

Madde 204-

(1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.

Suçun Hukuki Konusu:Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Unsurları Nelerdir?

Suçun konusunu resmi belgeler oluşturmaktadır.

2. Fail ve Mağdur:

Özel bir düzenleme içermemesi sebebi ile suçun faili herkes olabilecektir.

Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde ise madde 204/2 hükmü geçerli olacaktır, yani nitelikli hal söz konusu olacaktır. Suçun bir kamu görevlisi tarafından fakat kamu görevinden bağımsız olarak gerçekleştirilmesi halinde ise nitelikli hali söz konusu olmayacaktır. Bu durumda suçun basit halinden ceza verilmesi gerekecektir.

Suçun mağduru ise, Türk Ceza Kanunu’nun “Kamu Güvenine Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiş olması sebebiyle toplumu oluşturan bireylerin tamamıdır.

3. Eylem:

Resmi belgede sahtecilik suçu, seçimlik hareketli bir suçtur. Suçun oluşması için fail tarafından şu eylemlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi yeterlidir:

• Resmi bir belgeyi sahte olarak düzenlemek,
• Gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek,
• Sahte resmi belgeyi kullanmak,
• Gerçeğe aykırı belge düzenlemek.

4. Manevi Unsur:

Sahtecilik suçlarında genel kastın varlığı yeterlidir.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Şartları Nelerdir?

Resmi belgede sahtecilik suçunun oluşması için fail tarafından şu eylemlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi gereklidir:

• Resmi bir belgeyi sahte olarak düzenlemek,
• Gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek,
• Sahte resmi belgeyi kullanmak,
• Gerçeğe aykırı belge düzenlemek.

Her eylem üzerinde ayrı ayrı durmak gerekirse;

Resmi Bir Belgeyi Sahte Olarak Düzenlemek

Bu eylemde, resmi belge mevcut olmamasına rağmen mevcutmuş gibi sahte bir şekilde üretilmektedir. Resmi belgeyi düzenleyen kişi kamu görevlisi olabileceği gibi görevi gereği resmi belgeyi düzenlemeye yetkili olmayan bir kişi de olabilir.

Kanunda özellikle vurgulanmamış olsa da, söz konusu belgede aldatma kabiliyeti bulunmalıdır.

Gerçek Bir Resmi Belgeyi Başkalarını Aldatacak Şekilde Değiştirmek

Bu harekette, mevcut olan bir resmi belge bulunmaktadır ve söz konusu resmi belge başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmektedir. Resmi belgenin üzerinde silme, ilave yapma, değiştirme gibi eylemlerle gerçekleştirilebilir.

Yapılan değişikliklerin aldatıcı nitelikte olması gerekmektedir. Aldatma niteliğinin bulunmaması durumunda resmi belgeyi bozmak suçu oluşacaktır. Sahteciliğin ilk bakışta ve kolaylıkla herkes tarafından anlaşılabileceği hallerde suç oluşmayacaktır. Aldatma kabiliyetinin objektif kriterler üzerinden değerlendirilmesi gerekecektir. Mesela yapılan sahteciliğin, belirli bir kişiye aldatmaya yönelik değil, sıradan bir kişiyi kandırabilecek nitelikte olmasına dikkat edilmelidir.

Bu eylem ile, yani belgenin değiştirilmesi ile suç tamamlanmış olur. Değiştirilen belgenin kullanılması, söz konusu belgeden menfaat sağlanması suçun oluşması bakımından önemli değildir.

Sahte Resmi Belgeyi Kullanmak

Sahte belgenin kullanılması, belge sahte olmasaydı hangi amaçla kullanılacak ise o amaca yönelik olarak gerçekleştirilmelidir. Sahte belgeyi kullanan kişinin belgeyi hazırlayan kişi olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.

Gerçeğe Aykırı Belge Düzenlemek

Türk Ceza Kanunu’nun madde 204/2 hükmünde kamu görevlisi tarafından işlenebilecek resmi belgede sahtecilik suçuna yer verilmiştir. Bu durumda bir kamu görevlisi tarafından, düzenlemeye yetkili olduğu bir resmi belgeyi gerçeğe aykırı bir şekilde düzenlemek söz konusudur.

Bu eylemde sahtecilik, yazının yazıldığı an gerçekleşmektedir. Bu durumda fail her zaman bir kamu görevlisidir.

Neticesi bakımından bu durumda bir zarar suçu değil, tehlike suçu söz konusu olur. Yani söz konusu eylemle bir zararın oluşması şart değildir, zararın oluşabileceğine yönelik bir tehlikenin var olması yeterlidir.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Cezası Nedir?

• Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.

Resmi belgede sahtecilik suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) ve cezanın ertelenmesi mümkündür.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçuna Teşebbüs Mümkün Müdür?

Sahte belgede sahtecilik suçunu işleyeceğini kararlaştıran fail, suça konu eylemleri gerçekleştirmeye başlayıp elinde olmayan nedenlerle tamamlayamayabilir. Bu durumda failin resmi belgede sahtecilik suçuna teşebbüsten cezalandırılması gerekecektir. Belirtmek gerekir ki burada tamamlanamayan resmi belgenin aldatma kabiliyetinin olmaması halinde teşebbüs hükümlerinin de uygulanma alanı bulunmayacaktır.

Resmi Belgede Sahtecilik ile Başka Bir Suç İşlenirse Ne Olur?

Türk Ceza Kanunu’nun madde 212 hükmü şu şekildedir:

İçtima

Madde 212-

 

(1) Sahte resmi veya özel belgenin bir başka suçun işlenmesi sırasında kullanılması halinde, hem sahtecilik hem de ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezaya hükmolunur.

Resmi belgede sahtecilik suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi olmayıp re’sen gerçekleştirilir.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Soruşturulması Ne Şekilde Gerçekleşir?

Kanun hükmünden de açıkça görüleceği üzere düzenlenmiş olan resmi bir belgenin başka bir suçun işlenmesi sırasında kullanılması halinde hem resmi belgede sahtecilik suçundan hem de işlenen diğer suçtan dolayı ayrı ayrı olarak cezaya hükmolunacaktır.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?

Suçun cezasının üst sınırı sebebiyle kovuşturulmasında görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir

Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Zamanaşımı Ne Kadardır?

Şantaj suçu bakımından zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlenmesinin ardından 8 yıl içerisinde öğrenilmesi halinde re’sen soruşturulması yapılacaktır.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçuna İlişkin Yargıtay Kararı:

Yargıtay 21. Ceza Dairesi

2015/5542 Esas, 2016/56 Karar Numarası, 11.1.2016 Karar Tarihi

A) Sanık … hakkında, resmi belgede sahtecilik suçundan kurulan mahkumiyet hükmüne ilişkin incelemede;

Resmi belgede sahtecilik suçundan bahsedilebilmesi için, öncelikle bir resmi belgenin sahte olarak düzenlenmiş, değiştirilmiş ya da sahte resmi bir resmi belgenin kullanılmış olması gerekmektedir. Belge, yerleşik Yargıtay içtihatlarında da belirtildiği üzere; “hukuki bir hüküm ifade eden, bir hakkın doğumuna, bir olayın kanıtlanmasına yarayan yazılar”dan oluşur. Belgenin oluşması için, bu yazıların “kağıt” üzerine yazılması ile başka bir “eşya” üzerine (örneğin ağaç, metal levha, araba vs.) yazılması arasında fark bulunmamaktadır.

Düzenlenen, değiştirilen veya kullanılan belgenin, hukuki bir hüküm ifade etmemesi, bir hakkın doğumuna ya da bir olayın kanıtlanmasına yaramaması durumunda ise belgede sahtecilik suçları açısından “bir belgenin varlığından”, dolayısıyla suçun “maddi unsurunun oluştuğundan” söz edilemez.

Sanığın evinde yapılan aramada suça konu …Şubesine ait görünen … sayılı sahte çekin bulunması nedeniyle resmi belge sahtecilik suçunu işlediğinin kabul olunması karşısında, suça konu çekin heyetçe yapılan incelemesinde, suç tarihinde yürürlükte olan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 692. maddesine göre çekin ön yüzünde bulunması gereken unsurlar olan çek bedeli, keşide yeri ve tarihinin olmadığı görülmektedir. Keşideciyi ve cirantaları borç altına sokmayan ve hamili lehine de alacak hakkı doğurmayan, üzerinde bedel unsuru bulunmayan bir çekin “bir hakkın doğumuna” elverişli nitelikte bir belge olduğu söylenemez. O halde suça konu çekin bir hakkın doğumuna elverişli nitelikte bir belge olarak sayılamayacağı cihetle; sanığın, maddi unsurunun bulunmaması nedeniyle unsurları oluşmayan resmi belgede sahtecilik suçundan beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi;

B) Sanık … hakkında, resmi belgede sahtecilik suçundan kurulan mahkumiyet hükmüne ilişkin incelemede;

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin soruşturma sonuçlarına uygun şekilde oluşan inanç ve takdirine göre sanıkların yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine;

Ancak:

1) Suç tarihinde yürürlükte olan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 692. maddesinde, çekte bulunması zorunlu unsur olarak gösterilen keşide yerinin …Bankası’na ait gözüken… numaralı çekte gösterilmemesi nedeniyle, eksik unsurlu olan çekin “özel belge niteliğinde” olduğu gözetilmeyerek yazılı şekilde resmi belgede sahtecilik suçundan hüküm kurulması,

2) T.C. Anayasa Mahkemesi’nin, TCK’nın 53. maddesine ilişkin olan, 2014/140 esas ve 2015/85 karar sayılı iptal kararının 24.11.2015 gün ve 29542 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olmasından kaynaklanan zorunluluk,

Bozmayı gerektirmiş olup sanıkların temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükümlerin bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.nun 321. maddesi uyarınca kısmen isteme uygun olarak BOZULMASINA, 11.01.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.

Özet Olarak

Bu yazımızda, resmi belgede sahtecilik ve suç unsurları ile ilgili merak edilen tüm soruları yanıtladık. Resmi belgede sahtecilik davalarına ilişkin hak kaybı yaşamamak adına Hukuk büroları veya Ceza hukuku alanlında uzman bir ceza avukatı ile görüşerek profesyonel yardım almanız son derece yararınıza olacaktır.